Merkez bankaları, sermaye piyasalarıyla ilişkileri ve Türkiye'deki durum

Abstract

Serbest Piyasa Ekonomisini benimsemiş ülkelerde Merkez Bankaları ve Sermaye Piyasası ülke ekonomisinin vazgeçilmez unsurlarıdır. Merkez Bankaları bir yandan bankaların etkin bir kredi politikası izlemelerin ni sağlamaya çalışırken, diğer yandan parasal araçlarla ülke ekonomisine yön vermeye çalışırlar. Sermaye Piyasası ise bir yandan işletmelerin gereksinim duydukları uzun süreli fonların sağlanmasına aracılık ederken, diğer taraftan tasarruf sahiplerinin birikimlerini menkul kıymetlere yatırarak değerlendirilmesi olanağını sağlarlar. Merkez Bankalarının para arzını ve kredi hacmini ekonominin ihtiyaçları doğrultusunda ayarlarken uyguladığı politika araçları şunlardır. Açık Piyasa İşlemleri Reeskont Politikası Kanuni Karşılık Oranları Politikası Merkez Bankalarının görev ve politikalarını yürütürken tam bir özerkliğe sahip olmadıkları, hükümetlerin isteklerine evet demek zorunda kaldıkları görülmektedir. Merkez Bankalarının bağımsızlığının fazla olduğu ülkelerde enflasyon ve işsizlik gibi ekonomik sorunlarda başarılı olduğu gözlenmiştir. Çağdaş ekonomilerin Merkez Bankaları gibi vazgeçilmez unsurlarından olan Sermaye Piyasaları ekonomide mevcut tasarrufların verimli yatırımlara kanalize edilmesi açısından önemlidir. Sermaye Piyasasının gelişmişliği ile ekonomik kalkınma arasında sıkı bir ilişki vardır. Gelişmiş bir Sermaye tasarruf hacmi ve yatırımların yani reel sektörün gelişmesine neden olur. Etkin bir Sermaye Piyasası bir yandan tasarrufları yatırımlara dönüştürecek, diğer yandan da tasarruf sahiplerine en karlı yatırım olanakları sunacaktır. Sermaye Piyasalarının örgütlenmiş şekli olan Menkul Kıymet Borsaları serbest piyasa ekonomilerinde ikinci piyasa faaliyetlerinin merkezini teşkil eder.