Üretim işletmelerinde mamul ve yarı mamul maliyetlerinin sipariş maliyeti sistemine göre belirlenmesi ve Eskişehir Şeker Makina Fabrikasında bir uygulama

Abstract

İşletmeler, kişilerin ihtiyaç ve isteklerini karşılamak amacıyla, üretim faktörlerini biraraya getirerek çeşitli mamul veya hizmet üretir. Yaşamlarını sürdürebilmek için de, mamul ya da hizmet üretimleri sırasında harcadıkları değerleri sürekli izlemek zorundadır. Üretim sırasında harcanan ve maliyetleri oluşturan bu değerler, üretim faktörlerinin parasal ifadesidir. Üretim faktörlerinin maliyeti ile üretilen mamullerin satışından elde edilen hasılat arasındaki fark, o faaliyet dönemine ilişkin kar veya zararı gösterir. Günümüzde maliyetlerin hesaplanması, sadece muhasebe kayıtlarından oluşmamakta, aynı zamanda ; işletmelerin planlama, kontrol ve karar işlevleri için önemi giderek artmaktadır. Bu nedenle de, işletmelerin maliyetlerini sağlıklı bir biçimde saptamaları son derece önemlidir. Maliyetlerin işletmeler açısından bu önemi ve yurdumuzda da siparişe yönelik çalışan, farklı özelliklerde mamuller üreten değişik ölçeklerdeki işletmelerin çokluğu, bizi maliyet sistemlerini, dolayısıyla Sipariş Maliyeti Sistemini incelenmeye yöneltmiştir. Tüm amaç, mamul maliyetlerinin mümkün olduğunca doğru hesaplanmasının yanısıra, maliyetlerin bir yönetim ve karar aracı olarak işletme yönetimince etkin bir biçimde kullanılmasıdır. Çalışmanın birinci bölümünde üretim işletmelerinde maliyet türleri açıklanarak, maliyet, harcama, gider ve zarar kavramları üzerinde durulduktan sonra, maliyet hesaplama sistemlerinin tanıtımı yapılmıştır. İkinci bölümde sipariş maliyeti sistemi incelendikten sonra, üçüncü bölümde Türkiye ŞekerFabrikaları A.Ş. Eskişehir Makina Fabrikasında mamul ve yarı-mamul maliyetinin, sipariş maliyeti sistemine göre hesaplanması anlatılmıştır.