Yönetim aracı olarak bütçeler ve bütçeye katılımın etkileri : (bir uygulama)

Abstract

İşletmelerde bütçeleme sisteminin organizasyonu ; yeterince iyi kurulup etkin kullanıldığında yönetimi önemli oranda destekler. İyi düzenlenmiş bir bütçe sistemi ; işletmelerde sadece finansal planların yapılmasını ve sağlıklı kararlar alınmasını sağlamaz, aynı zamanda bir iletişim, yöneltme ve kontrol aracı olarak da kullanılabilirler. Ayrıca kurulumuna ve uygulamasına katılım sağlanarak, bilinçli yöneticiler tarafından işgörenleri güdüleyici ve performans artırıcı olarak da kullanılabilirler. Bu araştırma, işletmelerde çeşitli düzeylerdeki yöneticilerin bütçe kurulumuna katılmaktan olumlu düzeyde etkilenecekleri ve bütçe kontrol etkinliğinin katılımla artacağı hipotezine dayanılarak yapılmıştır. Üç bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde işletme bütçeleri ile ilgili genel bilgiler verilmiş, işletmelerdeki bütçe uygulamaları, bütçelerin ayrımlanması, bütçe ile yönetim fonksiyonları ilişkisi ve bütçenin yönetim aracı olarak kullanılmasının sonuçları ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca bütçeleme ile ilgili sorunlardan sözedilmiştir. İkinci bölümde bütçenin kontrol etkinliği, bütçelemenin davranışsal boyutları ile ilgili bilgiler verilmeye çalışılmış ve bu konuyla ilgili olarak yapılan çalışmalar özetlenmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise iki uluslararası işletmede durumu ortaya çıkarmak ve katılım ile bütçe kontrol etkinliğinin ilişkisini ortaya kovmak amacıyla üst, orta ve alt kademe yöneticilerine sorular yöneltilerek bir anket çalışması yapılmış ve yöneticilerin bu konudaki fikirleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonunda sorulara verilen yanıtlar değerlendirilerek, yönetici düzeyindeki işgörenlerin bütçe kurulumuna katılmanın kontrol etkinliğini olumlu etkilediğini düşündükleri ortaya çıkmış ve hipotez önemli oranda desteklenmiştir.