Trakya Umumi Müfettişliği

Abstract

Türkiye'de 1927-1935yılları arasında vilayetler üstü, bölgesel bir idari teşkilat olarak dört umumi müfettişlik kurulmuştur. Umumi Müfettişlik Teşkilatının, Cumhuriyet dönemi idare mekanizması içinde son derece önemli bir yeri vardır ve teşkilat, merkezi yönetimin taşradaki örgütlenmesini tamamlayan bir özelliğe sahiptir. Tek Parti Dönemi'nin sonuna kadar çalışmalarını sürdüren müfettişlikler, 1947 yılında işlevsiz hale getirilmiş; 1952 yılında umumi müfettişlikler hakkındaki yasanın yürürlükten kaldırılmasıyla da tamamen tasfiye edilmişlerdir. Trakya Umumi Müfettişliği isimli doktora çalışmamizda; Edime, Çanakkale, Tekirdağ, Kırklareli vilayetlerini işine alan ve son derece stratejik bir öneme sahip olan, Trakya bölgesinde görev yapmak üzere, 1934 yılında, kurulan Trakya Umumi Müfettişliği incelenmiş ve Umumi Müfettişlik Teşkilatı gibi olağanüstü bölgesel bir idari teşkilata niçin gereksinim duyulduğu ve teşkilatın ne tür bir işlevinin olduğu sorularına yanıt aranmıştır. Çalışmamızda; birinci el kaynaklara dayanan ve olayları kronolojik bir biçimde, sebep-sonuç: ilişkilerini gözeterek ele alan tarihsel yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda, Umumi Müfettişlik Teşkilatının; benzer ekonomik ve sosyal koşullara sahip, benzer sorunları ve benzer gereksinimleri olan birkaç vilayeti, bir "mıntıka" altında toplayarak, tek merkezden koordine etmek ve denetlemek; böylece taşrada "idari ve inzibati işlerin" daha düzgün, süratli ve koordineli bir şekilde yürütülmesini; ekonomik ve sosyal kalkınmanın istenen hızda gerçekleşmesini sağlamak amacıyla kurulduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca teşkilatın idari yapı içindeki yeri, önemi ve işlevi açıklığa kavuşturulmuş; teşkilatı kuran yönetsel ve siyasal düşünce, bilimsel bir bakış açısıyla, ortaya konmuş; müfettişliğin görev yaptığı dönemde, Trakya'da yaşanan; iktisadi, sosyal ve kültürel gelişmeler ve bu gelişmelerde müfettişlik teşkilatının rolü aydınlatılmıştır.