Çok kutupluluğun ekonomik büyümeye etkisi : ülkeler arası bir analiz

Abstract

Değişen dünya düzeniyle birlikte ön plana çıkmaya başlayan “çok kutupluluk” kavramı yavaş yavaş literatürdeki yerini almaya başlamıştır. Yeni bir kavram olan çok kutupluluğun ekonomik büyümeyle olan ilişkisinin araştırılması yaşanan bu dönüşümün dünya ekonomisini ne yönde etkileyeceğine dair fikirler edinilmesine fayda sağlayacaktır. Bu çalışmada da bu amaca yönelik olarak ekonomik çok kutupluluğun büyüme üzerine etkisi incelenmektedir. Bu kapsamda, 57 ülkenin 2000-2019 dönemi veri setiyle ekonomik çok kutupluluk ve büyüme arasındaki ilişki panel AMG (Augmented mean group estimator) yöntemi ile araştırılmıştır. Ekonometrik model oluşturulurken bağımlı değişken olarak ekonomik büyüme; bağımsız değişken olarak ise çok kutupluluk endeksi, emek, sermaye ve patent başvuruları seçilmiştir. Analiz bulguları emek, sermaye ve patent başvurularının ekonomik büyümeyi istatistiki olarak anlamlı ve pozitif yönde; çok kutupluluk endeksinin ise ekonomik büyümeyi istatistiki olarak anlamlı ve negatif yönde etkilediği görülmüştür. Bu bulgu, endeks değerinin azaldıkça yani çok kutupluluğun derecesi arttıkça büyümenin arttığını ortaya koymaktadır.