Açık ve uzaktan öğrenme sistemlerinde evrensel tasarım

Abstract

Bu araştırma, Açık ve Uzaktan Öğrenme Sistemlerinin tasarlanmasında Evrensel Tasarım Yaklaşımının sürece nasıl dahil edilebileceğine ilişkin bir çerçeve geliştirmeyi ve sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma sürecinde Sistemler Yaklaşımı ve Evrensel Tasarım Yaklaşımı geliştirilecek çerçeve için yolgösterici olmuştur. Sistemler Yaklaşımından Açık ve Uzaktan Öğrenme Sürecinin bir sistem olarak ele alınıp değerlendirilmesinde, Evrensel Tasarım Yaklaşımından ise Açık ve Uzaktan Öğrenme Sistemlerinin tasarlanmasına ilişkin süreçlerde yararlanılmıştır. Araştırmada, Açık ve Uzaktan Öğrenme Sistemlerinde Evrensel Tasarım Yaklaşımının uygulanmasına yönelik çerçevenin geliştirilmesi sürecinde Açık ve Uzaktan Öğrenme Sistemlerinde yer alan paydaşların görüşleri alınmıştır. İlk olarak öğrenen görüşleri alınmış, ardından Açık ve Uzaktan Öğrenme ve/veya Evrensel Tasarım Alanında uzman kişilerin görüşleri Delphi Tekniğiyle alınmıştır. Çerçevenin geliştirilmesi süresince hem nitel hem nicel yöntemler kullanılarak araştırma karma modelde desenlenmiştir. Araştırmada Sıralı Keşfedici Karma Yöntem (Sequential Exploratory Mixed Method) kullanılmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında öğrenenlerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış, toplanan nitel veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Ardından 35 kişiden oluşan bir uzman paneliyle üç turda tamamlanan bir Delphi çalışması gerçekleştirilmiştir. Birinci turda elde edilen nitel veriler içerik analiziyle, ikinci ve üçüncü turda elde edilen nicel veriler frekans dağılımları, merkezi eğilim ve yayılma ölçüleri hesaplanarak analiz edilmiştir. Araştırmanın tüm evreleri için katılımcılar amaçlı örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmada, alanyazın taramaları ve araştırma sonucunda elde edilen verilere dayalı olarak Açık ve Uzaktan Öğrenme Sistemlerinde Evrensel Tasarım Yaklaşımının uygulanmasına yönelik bir çerçeve önerilmiştir. Çerçeve altı başlıkta toplanan altmış iki maddeden oluşmaktadır. Ayrıca Bilimsel Araştırma Projesi kapsamında yapılmış olan alanyazın taramaları ve araştırmada elde edilen verilere uygun olarak öğrenme sürecinde kullanılacak örnek uygulamalar tasarlanmış ve üretilmiştir. Geliştirilen çerçevenin Açık ve Uzaktan Öğrenme Sistemlerinde Evrensel Tasarım Yaklaşımının Uygulanmasına yönelik olarak kurumlara ve kişilere genel anlamda yol gösterici nitelikte olduğu, tam anlamıyla etkili bir sistemin geliştirilebilmesi için ise alt boyutların üzerinde detaylı olarak çalışılması gerektiği düşünülmektedir.