Gelişim sürecinde kolografi ve deneysel baskıresme etkileri

Abstract

Bu çalışmada 20.yüzyılda teknoloji ile birlikte değişen baskı sanatları içinde deneyselliğin getirdiği bir teknik olan kolografi, tarihsel gelişimi içinde incelenmiş, kolografinin tanımına yer verilmiş ve terimin Türkçede nasıl kullanıldığı açıklanmıştır. Kolografi; baskıya uygun farklı malzemelerin aynı kalıp üzerinde bir araya getirilmesi ile oluşan dokusal zenginliği yüksek, üzerinde hem alçak hem de yüksek baskının özelliklerini barındıran deneysel bir baskıresim tekniğidir. Baskıresim teknikleri içinde yurt dışında 1950’li yıllardan sonra, Türkiye’de ise son 15 yıl içinde kullanılmaya başlanmıştır ve artık Türkiye’de kolografi çağdaş tekniklerin içinde değerlendirilmektedir. Kolografi, teknik olarak kapalı mekanlarda çalışmaya çokuygundur. Öğrencilerin kalabalık halde çalıştıkları günümüz atölyelerinde asite gerek kalmadan çukur baskı yapma imkânı sağlamaktadır. Türkiye’de güzel sanatlar eğitimi veren kurumlarda, özel atölyelerde ve müzelerde çağdaş teknikler ile baskıresimve deneysel baskıresim uygulamalarında bir artış görülmektedir. Çağdaş baskıresmin şekillenmesindeki en önemli kurumlardan olan "Atölye 17" ve sanatçıları araştırılmış ve tez konusu kapsamında değerlendirilmiştir. Araştırma sırasında kolografi baskı tekniğinin nasıl uygulanacağını gösteren örnek bir çalışma yapılmış ve bu çalışmanın oluşum aşamaları fotoğraflanarak sunulmuştur. Kolografi tekniği ile eserler veren sanatçılar "İlk Dönem Kolografi Uygulamaları" ve "Günümüz Sanatçılarından Kolografi Örnekleri" başlıkları altında iki dönem halinde incelenmiştir. Bu gruplandırma, sanatçıların hem teknik hem de sanatsal alt yapıları dikkate alınarak yapılmıştır. İnceleme sırasında her sanatçı için titiz çalışmalar yapılmış, elde edilen verilerbüyük bir dikkatle değerlendirilmiş ve sanatsal çözümlemeler için kullanılmıştır. Bu incelemelerin baskıresimde eleştiri sorununa katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Günümüz sanatçılarını inceleme sürecinin ardından sanatçılar ile iletişime geçilmiş. Koreli sanatçı, Eunice Kim ve Alman sanatçı, Stefan Barton ile e-posta ile röportaj yapılmıştır. Hasan Pekmezci ile görüşülmüş, sanatçının çalıştayı izlenmiş, çalıştay fotoğraflanmış ve bu fotoğraflar sanatçının görüşleri ile birlikte ek olarak verilmiştir. Baskıresmin disiplinlerarası sanat anlayışı çerçevesinde, deneysel ve geleneksel teknikler ile olan etkileşiminin incelenmesi ve tespitlerin değerlendirilmesi, güncel baskıresmin hem teknik hem de teorik inceleme sorunlarının çözümüne katkı sağlayabilir. Araştırmacı, kolografi tekniği ile deneysellikten beslenen özgün işler üretmiş ve bu çalışmalara tezin içinde yer vermiştir. Ürettiği bu çalışmalar, kendi sanatsal dilini ifade etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmacı bu çalışmayı sadece kaynak tarama ve kuramsal incelemeler yaparak değil, aynı zamanda sanatsal üretimin içinde bulunarak sürdürmüştür.