Osmanlı'dan günümüze Türk yemek kültüründe seramik yemek kapları

Abstract

İnsanoğlunun tarihsel süreç içerisinde var olmasının en temel gereksinimlerinden biri beslenmedir. Beslenme insanın vücut yapısına bağlı olarak gelişen bir ihtiyaç olup farklı yöntem ve alışkanlıklarla giderilebilir. Burada etken olan bireyin içinde yaşamış olduğu toplum ve onun kültürel yapısıdır. Beslenme göçebe ve yerleşik toplumlarda farklı özellikler gösterirken, avlanmaya, tarıma, endüstriye, ekonomiye ve coğrafi yapıya bağlı olarak gelişerek değişiklik göstermektedir. Bu etmenlere bağlı olarak dünyanın her yöresine dağılmış toplumların yemek kültürlerinde ve alışkanlıklarında farklılık görülmektedir. Beslenme alışkanlıklarındaki yemek çeşitlilikleri bazı ihtiyaçların daha doğmasına da neden olmuştur. Bu ihtiyaçlar pişirme, yeme ve saklama kaplarından oluşmaktadır. Bunların geneline yemek kapları denilmektedir. Bir ihtiyaca yönelik olarak doğan yemek kapları başlangıçta sadece yemeklerin konulabileceği en temel anlamda kaplar olmuşlardır. Zamanla değişip gelişen kültürler kapların da değişimini kaçınılmaz kılmıştır. Basit beslenme kapları artık estetik kaygılar duyularak yapılan tasarımlara dönüşmektedir. Yeni tasarımlar sürekli değişim içerisindeki dünyamızda yemek kültürlerinin ihtiyacını karşılamakta, değişimin getirdiği yeni unsurlara cevap vermektedir. "Osmanlıdan Günümüze Türk Yemek Kültüründe Seramik Yemek Kapları" başlığı altında Anadolu topraklarındaki yemek kültürü Osmanlı döneminden başlayarak günümüze kadar yemek kaplarının yemek kültürümüzdeki yeri ve tarihsel gelişimi incelenmiş, araştırmacı tarafından bu süreç içerisindeki kültürel değişimlere bağlı olarak seramik yemek kaplarındakı yenilikler izlenerek değişen yemek kültürünün yeni ürün tasarımlarına etkisi araştırılmıştır. Yemek kültürümüzköklü ve değişmeyen değerlerinin yanında bazen kalıcı olmayan çok hızlı değişen değerleri de zaman zaman içerisinde barındırmaktadır. Bireyi bulunduğumuz toplumun kültürel yapısı toplum içerisindeki değişimlerin yemek kültürüne zaman kaybetmeden yansımasına neden olurken, yemek kültürü içerisinde yer alan yemek kaplarının değişiminde bu kadar etkili olmamaktadır. Değişimle birlikte toplumumuzda benimsenen hızlı ve ayakta yeme olgusuna karsın buna yönelik kalıcı kaplar üretilmemiş, ihtiyacı karşılayan kaplar tüketim ürünü olarak tasarlanmıştır. Değişimin yeni ürün tasarımlarına nasıl yansıtılabileceği araştırmasındaki yemek kültürümüzdeki değişmeyen değerlerin yanında hızlı değişimin gereği yeni yemek kaplarının tasarımlarında sağlıklı bir malzeme olan seramik ile uygulamalar yapılmıştır.