Ekonomik birleşmeler teorisi kapsamında gümrük birliklerinin ekonomik etkileri ve Türkiye

Abstract

Özellikle 1950 den sonra, gelişmiş ve gelişme yolunda olan ülkeler arasında birçok ekonomik birleşme gerçekleşmiştir. Serbest ticaret bölgesi, gümrük birlikleri, ortak pazar ve ekonomik ve parasal birlik şeklinde isimlendirilen bu ekonomik birleşme tipleri uluslararası ekonomi teorisi içerisinde önemli bir yere sahiptir. İki veya daha fazla ülkenin aralarında gümrük tarifelerini ve ticareti engelleyici engelleri kaldırması girişimi gümrük birliği olarak adlandırılır. Bu durum hem ülkenin kendisini hem de diğer ülke ekonomilerini etkileyecektir. Gümrük birliği ile birlikte görülen üretimin, tüketimin ve dış ticaret hadlerinin etkilenmesi statik etkiler olarak adlandırılır. Statik etkilerin yanında, gümrük birlikleri rekabeti artırmak, teknik gelişmeyi sağlamak, yatırımları artırmak ve ölçek ekonomileri gibi dinamik etkilere de neden olurlar. Tarifelerin indirilmesi ve pazarın genişlemesi, piyasalarda potansiyel rakip firmaların sayısını artıracaktır. Pazarın genişlemesi ve rekabetin artması verimsiz firmaları ya kapanmak ya da verimli hale gelmek zorunda bırakacaktır. Bu ise teknik gelişmeyi ve ekonomik büyümeyi hızlandıracaktır. Türkiye ile Avrupa Birliği arasında gerçekleştirilen Gümrük Birliği de, Türkiye ekonomisi üzerine statik ve dinamik birçok etki yaratacaktır.