Türkiye'de hisse senedi piyasası volatilitesinin tahmini ve dağılımların hipotezinin sınanması

Abstract

Finansal varlık getirilerinin tahmini ile ilgili en önemli konulardan biri kuşkusuz risk ve riskin getirdiği belirsizliklerdir. Bir risk ölçütü olarak kullanılması nedeniyle volatilite, son on yılda, gelişmiş ülkelere ait finansal piyasalarda geniş bir teorik çerçevede incelenmektedir. Ancak, gelişmekte olan ülkelerin piyasalar ile ilgili çalışmalar, genellikle bu piyasaların çok yeni olmalarının getirdiği veri yetersizliği ve/veya bu ülkelerde sıkça karşılaşılan siyasi ve ekonomik şoklar ile krizlerin ekonometrik modelleme aşamasında getirdiği zorluklar nedeniyle sayıca sınırlı kalmıştır. Bu çalışmada hisse senedi getiri volatilitesi, özellikle zamanla değişen getiri volatilitesi ekonometrik olarak modellenmeye çalışılmaktadır. Çalışmanın amacı, volatilitenin Türkiye hisse senedi piyasasında hangi model ile belirlenebileceğine, ne düzeyde olduğuna ve tarihsel gelişimine ışık tutmaktır. Çalışmada hisse senedi getiri volatilitesinin tahmini amacıyla geliştirilen otoregresif koşullu değişken varyanslılık (ARCH) modelleri ve çeşitli uzantılan incelenerek bunlar arasında ARMA(1,2)-GARCH(1,1) modelinin Türkiye hisse senedi piyasasındaki geçmiş volatiliteyi en iyi şekilde belirlediği sonucuna ulaşılmıştır. Model sonuçlarına göre iç-dış ekonomik ve siyasi krizlere son derece duyarlı olan endeks getiri volatilitesi kalıcı bir özellik taşımaktadır. Yani, endeks getirileri üzerindeki bir şok sonucu ortaya çıkan volatilite uzun bir süre devam etmekte ve normal olarak sayılabilecek bir düzeye geri dönmemektedir. Diğer taraftan piyasaya gelen olumsuz haberler olumlu haberlerden daha fazla volatiliteye neden olmamaktadır. Yani, endeks getiri volatilitesi asimetrik değildir. Buna ek olarak, volatilite piyasaya gelen haberlere bir iş günü sonra tepki vermektedir. Bu çalışmada ayrıca, Türkiye hisse senedi piyasasında Dağılımların Karışımı Hipotezi çerçevesinde, işlem hacmi değişkenin volatilitedeki ARCH etkilerini azaltmadığı ve dolayısıyla bilgi tabanlı varyansların hisse senedi getiri volatilitesini ARCH tipi modellerden daha iyi belirlemediği sonucuna ulaşılmıştır.