Avrupa Birliği bütçesi ve Türkiye'nin üyeliğinin birlik bütçesine olası etkileri

Abstract

Bu çalışmada Avrupa Birliği bütçesinin tarihsel gelişimi ile Türkiye'nin olası AB üyeliği öncesi ve sonrası süreçte söz konusu bütçeye yaptığı ve yapacağı etkiler ele alınmıştır. Birliğin sürekli büyüme gösteren bütçesi, içindeki bileşenler bakımından da zaman içinde kayda değer değişime uğramış, bu durum Birliğin ekonomik gelişiminden, genişleme stratejilerinden ve küresel koşullardan kaynaklanmıştır. Türkiye AB bütçesini en fazla, ekonomik -özellikle tarımsal- gerikalmışlığına karşın, bünyesindeki AB ortalamalarının çok üzerindeki kırsal kökenli, geçimi tarıma bağlı nüfusu ve bu nüfusun ülke ekonomisine yaptığı düşük katkı ile etkilemektedir ve etkileyecektir. Aynca ülkenin Birlik ile ekonomik, sosyal ve kültürel bütünleşme süreci, Birlik ve ülke yurttaşlarının tarihsel geçmişlerindeki büyük farklılıklardan ötürü, gerek ekonomik, gerekse sosyal bakımlardan sorunlara yol açmaktadır. Sonuçta Türkiye'nin AB üyeliği süreci ve ilintili olasılıkla hem Türkiye hem de AB içinden birçokolumsuz popüler ya da akademik veya ekonomik kaygı taşıyan eleştiriye maruz kalmaktadır. Bu bağlamlar göz önüne alınarak, Türkiye'nin AB bütçesine yapması olası etkiler, olumsuz ve olumlu yönleri ile 2004'e kadarki gerçekleşmelerle irdelenmiş, bu gerçekleşmeler ve ilintili sosyal ve politik-ekonomik gelişmeler ışığında gelecekte Türkiye-AB ilişkilerinin mali boyutunun alacağı biçim ve konumlanacağı düzlem üzerine bir durum belirleme denemesi 2004-2014 sürecini kapsayacak tahminler eşliğinde, gerçekleştirilmiştir. Söz konusu tahmin denemesinde geleceğe ilişkin ekonomik varsayımlar, geçmişteki veriler eşliğinde, iyimser ve kötümser iki senaryo üzerine inşa edilmiş, sonuçta Türkiye'nin Birlik bütçesine yapacağı olası katkılar ile getireceği yükler bir arada değerlendirilerek söz konusu üyelik sürecinin benzer ender çalışmalarda belirtildiği gibi, iyimser senaryoya koşut bir biçimde, Birliğe aşırı yük olmayacağı sonucuna ulaşılmıştır.