Para politikası şoklarının asimetrik etkileri : Türkiye ekonomisinde pozitif ve negatif şok asimetrisi

Abstract

Uzun dönemde para politikalarının yansızlığı, literatürde genellikle kabul edilen bir görüş olmasına rağmen, para politikalarının kısa dönem etkileri üzerinde yoğun bir fikir ayrılığı bulunmaktadır. Kısa dönem etkilere ilişkin önemli tartışma alanlarından birisi; para politikası şoklarının asimetrik etkileridir. Literatürde tanımlanan başlıca asimetrik etki türlerinden biri, pozitif ve negatif şok asimetrisidir. Bu asimetri, negatif bir para politikası şokunun, aynı şiddete sahip pozitif birpara politikası şokuna göre, çıktı üzerinde daha güçlü etkiye neden olması şeklinde tanımlanır. İktisat teorisinde pozitif ve negatif şok asimetrisini inceleyen çalışmaları ise iki teorik çerçeveye ayırmak olanaklıdır. Bunlar, fiyat yapışkanlıklarına dayanan arz yönlü asimetri ve para piyasalarındaki koşullara dayanan talep yönlü asimetridir. İki teorik yaklaşım da çıktının, negatif şoklardan daha güçlü etkilendiğini ileri sürerken; fiyatlar üzerinde asimetrinin yönü konusunda, bu iki teorik yaklaşım birbirinden ayrılmaktadır. Negatif şokların fiyatlar üzerindeki etkisi, pozitif şoklara göre, arz yönlü asimetride daha zayıf; talep yönlü asimetride ise daha güçlüdür. Bu anlamda, asimetrik etkiler üzerine çalışmalar, fiyatlar üzerinde şokların etkilerini karşılaştırarak bir ülke ekonomisi için hangi teorik yaklaşımın geçerli olduğunu incelemektedir. Bu çalışmada 1990-2006 yıllarında iki aşamalı OLS yöntemiyle Türkiye ekonomisinde negatif ve pozitif şok asimetrisinin var olup olmadığı ve hangi tip asimetrinin geçerli olduğu test edilmiştir. Testlerin sonuçları göstermektedir ki;Türkiye ekonomisinde talep yönlü pozitif ve negatif şok asimetrisi bulunmaktadır. Yani negatif para politikası şoklarının çıktı ve fiyatlar üzerindeki etkileri daha güçlüdür. Bu çalışma sonucunda, Türkiye ekonomisi söz konusu olduğunda, para politikasının durgunlukla mücadelede güçlü bir araç olmayacağı ve para politikasının enflasyon ile mücadelede, deflasyonla mücadeleye göre başarı şansının dahayüksek olacağı saptanmış olmaktadır.