Azerbaycan ekonomisinde petrolün önemi ve Hollanda hastalığı açısından değerlendirilmesi

Abstract

Azerbaycan doğu ile batının, güney ile kuzeyin kesiştiği, Avrupa ile Asya’nın buluştuğu çok önemli stratejik bir bölgede bulunmaktadır. Daha VIII-XI. asırlarda yapılan petrol ticaretinin gelişimi, halen kullanılmakta olan meşhur İpek Yolu’nun Azerbaycan’da bulunması bu bölgede tarih buyunca ekonomik ve/veya siyasal çıkar güden yakın ve uzak komşularının ilgisini çekmiş ve halen de o ilgiyi çekmeye devam etmektedir. Eski SSCB’nin XX. Yüzyılın sonlarında dünyanın kaderinin değişimine neden olmuş dağılması Azerbaycan’ın da tarihinde çok önemli bir aşamaya kapı açmıştır. Ne yazıkki SSCB ekonimik ve siyasal sisteminin çoküşü Rusya’nın 15 Cumhuriyet’ten özellikle Kafkasya bölgesinde bulunan ülkeler üzerinden çekilmesi anlamına gelmedi. Nitekim halen devam eden Karabağ sorunu mevcut bulunmakta. Fakat tek kutuplu dünyanın küresel bir köye dönüşecek kadar içli dışlı olmasıyla gelişen ekonimik ilişkiler sonucu doğal olarak 1990’lı yıllarda Azerbaycan petrolü yanabcı yatırımcıların en önemli ilgi odağı oldu. Birkaç yıl sonar ise devam etmekte olan Azerbaycan-Ermenistan savaşı ateşkesle sonuçlandı. Jeopolitik sorunlarını çözmüş olmamasına rağmen Azerbaycan petrolünü dünya pazarına satması sayesinde çok hızlı ekonomik büyüme elde etti. Çalışmamızda ise petrolün Azerbaycan ekonomisinde önemini araştırmakla beraber, gelirlerinin %90’lara varan kısmının petrolden elde edişinin Hollanda Hastalığı açısından değerlendirmiş, devletin bu konuda hassasiyetle uyguladığı politikaları ele almış ve yapılabilir nitelikte uygulamaların potansiyel öneri olarak tespit edildiği kanaatine varmaktayız.