Parasal aktarım mekanizması ve Türkiye ekonomisi için banka kredi kanalının etkinliği üzerine bir inceleme : teori ve uygulama

Abstract

Yakın geçmişte yaşanan küresel kriz finansal sistemin özellikle de bankacılık sisteminin ekonomik dalgalanmaların önemli bir belirleyicisi olduğunu göstermiştir. Finansal aracı kuruluşların özellikle de bankacılık sektörünün aracılık işlevini etkin bir şekilde yerine getirememesi reel sektörün fonlara erişim imkanlarını kısıtlamış ve finansal krizin reel piyasalara da yansımasına yol açmıştır. Söz konusu gelişmelere yönelik olarak merkez bankaları toplam talebi ve kredi arzını desteklemeye yönelik para politikaları ile reel ekonomiyi canlandırmaya çalışmışdırlar. Bütün bu gelişmeler para politikası uygulamaları, bankacılık sistemi ve reel ekonomi arasındaki ilişkinin ve para politikasının aktarımında kredi kanallarının rolünün önemini ortaya koymuştur. Banka kredi kanalı ve bilanço kanalı olmak üzere iki alt başlıkta incelenen kredi kanalı para politikasının reel ekonomiye aktarımında banka kredilerinin önemine vurgu yapmaktadır. Buna göre özellikle özel sektörün finansman kaynağı olarak ağırlıklı şekilde banka kredilerini kullandığı ekonomilerde bankaların kredi arzını ve/veya hane halkı ve firmaların krediye ulaşabilme kabiliyetlerini etkilemeye yönelik olarak uygulanan para politikaları, yatırım ve tüketim kararları üzerinde etkili olmakta ve reel ekonominin yönünü belirlemektedir. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde para politikası uygulamaları ile banka kredileri ve reel sektör arasındaki ilişki hem teorik hem de ampirik açıdan araştırılmıştır. Teorik incelemede banka kredi kanalının işleyişi için gerekli koşullar çerçevesinde Türkiye ekonomisinin 1995:1 - 2009:12 dönemine ait makro veriler yorumlanmış ve ardından aynı dönem için etkin bir banka kredi kanalının varlığı VECM yöntemi kullanılarak test edilmiştir. Çalışmadan edilen bulgular ışığında Türkiye'de etkin bir banka kredi kanalının olduğu sonucuna ulaşılmıştır.