Küresel krizin (2008-09) Türkiye'de istihdam ve ücretler üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmada, 2008 yılında ABD finans piyasasında başlayarak 2009 yılında küresel bir nitelik kazanan ve genel olarak Türkiye’de reel sektörüzerinde etkili olan krizin, işgücü-istihdam yapı ve bileşenleri ile çalışanların reel ücretleri üzerindekietkileri araştırılmaktadır.Türkiye gibi, döviz biçiminde sermaye ve üretim için nitelikli ithal girdiye bağımlı, cari açık ve dış borç göstergeleri açısından son derece duyarlı bir ülkenin,ekonomik yapı-ilişkiler üzerinde dünya ölçeğinde etkili olan 2008-09 krizinden etkilenmediği düşünülemez. Bu yapısal özelliklerden dolayıTürkiye’de, krizin esas etkisi üretim sektörü üzerinde ortaya çıkmış; emek piyasaları üzerindeki olumsuz etki ise çok daha şiddetli olmuştur. Bu çalışmada, üretimde gerileme ile birlikte artan istihdam kayıpları, yaygınlaşan işsizlik ve düşen reel ücretlerle birlikte Türkiye’de geniş toplumsal kesimler üzerinde etkili olan küresel krizin, i) tüm istihdam, ii) ücretli emekve iii) reel ücretler üzerindeki etkileri araştırılmakta, bu etkilerin işgücü-istihdamı oluşturan kesimler ve sektörler arasında nasıl farklılaştığı, çeşitli boyutlarıyla ortaya konulmaktadır.Çalışmanın sonucundan, krizin Türkiye’de işgücü-istihdam yapı ve kompozisyonunda önemli değişimleri beraberinde getirdiği ya da kriz öncesinde başlayan kimi eğilimleri şiddetlendirdiği görülmektedir. Krizle birlikte, işsizlikte ortaya çıkan yüksek artışın, krizin esas etkilerine maruz kalan ücretli emek kompozisyonunda önemli bir yeniden yapılandırmayı mümkün kıldığını ve Türkiye emek piyasasının bu noktada oldukça esnek bir yapıya sahip olduğunu söyleyebiliriz. Krizin, reel ücretler üzerindeki etkilerinin araştırılması ise, tüm sektörlerde, ücretli emek kesiminin reel ücret değişimi üzerinde, krizin etkisinin negatif olduğunu ve bu etkinin istatistiki olarak anlamlı olduğunu göstermektedir.