Çoklu ayırma ve sınıflandırma analizi : eğitimde öğrencilerin meslek seçimine uygulanması

Abstract

Çoklu ayırma ve sınıflandırma analizlerinin öğrencilerin meslek seçiminde uygulandığı bu çalışmada, ilk olarak çok değişkenli istatistik ve ayırma analizleriyle ilgili genel bilgiler konu edilmiştir. Çok değişkenli istatistik analiz yöntemlerinden çoklu ayırma ve sınıflandırma analizi ele alınarak uygulama alanlarındaki kullanılışına ilişkin kuramsal esasları açıklanmıştır. Bu yapılırken istatistik önem testlerinin yorumu ve çeşitli durumlarda sınıflandırma işleminin nasıl yapılacağı ayrıntılarıyla incelenmiştir. Meslek seçimine ilişkin genel konular ve belirlenen meslek alanlarındaki bireylerin kişilik tipleri ve özellikleri üzerinde durulmuştur. Araştırma Kütahya ili Belediye sınırları içinde genel eğitim veren liselerin tümünde yapılmıştır. Öğrencilere uygulanan 'mesleki tercih envanteri'nden elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucu ayırma ve sınıflandırma problemi olduğu görülmüştür. Oluşturulan gruplar, başka bir deyişle meslek alanları, kişilik, ilgi ve yeteneklere göre ayrı ayrı analiz edilmiştir. Değişkenler arası ilişkiler ve gruplar arası uzaklıklardan, birbirine benzeyen ve ayrılan meslek alanları araştırılmıştır. Sözkonusu meslek alanlarının ayrımında etkili olan ayırma fonksiyonları bulunarak, bu fonksiyonlar üzerinde etkili olan değişkenler tesbit edilmiştir. Ayırma fonksiyonlarını kullanarak bireylerin grup üyeliği olasılıkları hesaplanmış ve gruplara sınıflandırılmışlardır. Sınıflandırma sonuçları kişilik, ilgi ve yeteneklere göre incelenerek ortaya çıkan bazı sorunlara değinilmiştir. Grup üyeliği olasılıklarının kişilik, ilgi ve yetenekler bakımından birlikte değerlendirilmesiyle bireylerin hangi tipe ne ölçüde benzediği bulunmuştur. Buna göre de bireylere meslek seçimi kararlarında yardımcı olunmuştur.