Türkiye'nin Gümrük Birliği'ne geçişte Avrupa Birliği'nin Ortak Gümrük Tarifesi'ne uyumu

Abstract

Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında gerçekleştirilen Gümrük Birliği (GB) anlaşması, gerek anlaşmanın sağlanmasından önce, gerekse anlaşmanın sağlanmasından sonra iki tarafa da bazı yükümlülükler getirmiştir. Bunlar bir takım teknik engellerin kaldırılması, mevzuat uyumlaştırılması vb. gibi konuları içermektedir. Bu çalışmada, Türkiye'nin, Avrupa Birliği'nde uygulanan Ortak Gümrük Tarifesi (OGT)'ne uyum çalışmalarını ve uygulamadaki durumu ele alınmıştır. Avrupa Birliği'nin oluşumuna esas teşkil eden üç konu bilindiği gibi, doğudan (SSCB'den) algılanan siyasal ve askeri tehdit, Batı Avrupa'da tarih boyunca yaşanan Alman-Fransız gerginliği ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD)'den algılanan ekonomik tehdittir. Bu nedenlerle bir araya gelen ülkeler zaman içinde ilk iki tehdidin önemini yitirmesiyle birlikte, ekonomik bütünleşme konusu üzerinde yoğunlaşmışlardır. İlk olarak kendi aralarında ticarete engel olan konularda uyumlaşmaya giderek bir Gümrük Birliği gerçekleştirmişler ve üçüncü ülkelere karşı da aynı ticari yaptırımları uygulamayı esas almışlardır. İşte bu uygulamanın gerçekleştirilmesi için Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) oluşturulmuştur. Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) ile ticari bir bütünleşme için, ön şart olarak getirilen Ortak Gümrük Tarifesi'ne uyum çalışmaları yaklaşık 23 yıllık bir geçmişe sahiptir. Zaman içinde çeşitli ekonomik ve siyasi nedenlerle sekteye uğrayan uyum çalışmaları, 1.1. 1996 itibariyle son bulmuştur. Türkiye bu tarihten itibaren AB ile olan ticaretinde (tarım ürünleri ve bazı hassas ürünler hariç) her türlü engelleri kaldırmış ve üçüncü ülkelere karşı da AB'nin dış ticaret politikasına uygun olarak Gümrük Tarifesi'ni uygulamaya başlamıştır. Bu oluşumun kısa vadede Türkiye açısından ne tür sonuçlar doğuracağı pek bilinemezken, uzun vadede Türk Sanayiinin rekabet gücünün artması durumunda ticaret potansiyelinin ve buna bağlı olarak üretimin de artması kaçınılmazdır.