Sakarya Meydan Muharebesi'nin askeri stratejisi

Abstract

Sakarya Meydan Muharebesi, uygulanan askerî strateji bakımından istisnai özellikler gösteren bir harekâttır. Bu muharebe sırasında verilen “Hattın değil sathın savunulması” emri bu konuda en çok örnek gösterilen ve üzerinde durulan husus olmuştur. Bu emir ve onunla beraber uygulanan strateji zaman zaman, o tarihe kadar görülmemiş “Hareketli” ve “Derinlikte” savunmaya örnek bir uygulama olarak anılmıştır. Hatta bu stratejinin modern savunma konseptlerini de etkilediği belirtilerek günümüzde yaygın olarak bilinen “oynak” veya “aktif” savunmanın bir öncüsü olduğu şekilde tespitlere de rastlanılmaktadır. Sakarya Meydan Muharebesi’nin dikkati çeken bir diğer önemli yönü de Yunan ordusu geri bölge derinliğinde icra edilen harekât bakımında gösterdiği zenginliktir. Bu uygulamalar İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda batılı askeri doktrinde “Derin Harekât” olarak da nitelendirilmektedir. Böylece bu muharebenin özgün niteliğinin kuşku götürmez bir gerçeklik olduğu anlaşılmaktadır. Burada akla gelen ilk soru, “Bu istisnai uygulamaların hayata geçirilmesindeki temel etken veya etkenlerin neler olabileceği?” sorusu olmuştur. Bu etkenlerin, gerek Birinci Dünya Savaşı’ndan elde edilen tecrübeler, gerek gelişmeye ve öğrenmeye açık son derece uyumlu bir komuta kademesinin mevcudiyeti ve gerekse, başta Mustafa Kemal Paşa olmak üzere, komuta kademesindeki komutanların üstün askeri niteliklerinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Yunanların o dönem içinde bulundukları siyasi ve askeri çıkmazlar ile özellikle Birinci Dünya Savaşı’nın hemen sonrasındaki dönemde orduda yapılan doktrin geliştirme çalışmaları da zafere katkı sağlayan faktörler olmakla beraber, asıl etkilerin dış nedenlerden değil, daha çok iç nedenlerden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.